STRIJDEN TEGEN MACHTSMISBRUIK VAN OVERHEDEN
Wat mogen kiezers van jou verwachten als je wordt gekozen in het Europees Parlement? Kortom, wat is jouw prioriteit voor de periode 2024-2029?
Omdat ikzelf slachtoffer ben van het Toeslagenschandaal, ga ik me vastbijten in het machtsmisbruik van overheden. Met algoritmegebruik en risicoselectie als focuspunt.
Waarom zijn deze twee onderwerpen extra belangrijk?
Algoritmes en risicoselectie zullen de komende jaren steeds vaker in stelling worden gebracht bij overheidsbeleid en wetshandhaving. En zeker met een digitaal paspoort en een digitale euro in het verschiet, is het cruciaal om deze instrumenten zeer kritisch tegen het licht te houden. Anders kan ergens in de EU zomaar wéér een Toeslagenschandaal ontstaan.
Kun je zo’n schandaal vanuit Brussel daadwerkelijk voorkomen?
Garanties bestaan niet. Maar ik beloof tot het uiterste te gaan!
Wat is jouw aanpak?
De oplossingsrichting is, volgens mij, dat elke Europese burger ten allen tijde de mogelijkheid moet krijgen een ambtenaar te spreken. Een méns, dus. Want uit alle onderzoeken blijkt dat het dáár misgaat. Als er geen menselijk oog meer beschikbaar is om data in perspectief te plaatsen, neemt de kans op onrechtvaardige behandeling snel toe.
Wat maakt jou geschikt om deze strijd te voeren?
Zoals ik al zei heb ik de gevolgen van het Toeslagenschandaal, helaas, aan den lijve ondervonden. Wat aan de voorkant een integere manier van wetshandhaving lijkt, kan aan de achterkant leiden tot verschrikkelijke toestanden: tot en met gebroken gezinnen en zelfmoord aan toe. Die ellende motiveert me enorm om er tegenaan te gaan!
Is het inschuiven van een mens voldoende om dit serieuze en ingrijpende probleem op te lossen?
Het is een cruciaal onderdeel. Maar eenvoudige remedies bestaan niet. Nu nog hebben veel ambtenaren de neiging zich te blijven verschuilen achter wat er uit de computer rolt. En een burger, uit angst voor escalatie, door te verwijzen naar een collega. Als dat gedrag niet verandert, leidt dat ertoe dat fouten niet hersteld worden.
Dus?
Dus moeten we zorgen dat de ambtenaar in kwestie meer bevoegd is eigen interpretaties te maken en conclusies te trekken, die tegen het apparaat ingaan. Dat de rechtsstaat op dit specifieke punt wordt versterkt.
Wat opvalt is dat ambtenaren geen sancties opgelegd krijgen, zelfs niet wanneer ze burgers op racistische gronden bewust benadelen. Zij kunnen gewoon dóór met hun leven.
Na het Toeslagenschandaal is het moeilijk te verteren dat er geen straffen bestaan voor ambtenaren die onethisch handelen. Met striktere integriteitsregels wil ik via de EU helpen afdwingen dat ambtenaren zich wel twee keer bedenken voor ze burgers slecht behandelen.
Deze strijd is onderdeel van een breder front waarop je dingen wilt veranderen. Wat is dat bredere front?
Met de datarevolutie op komst constateer ik dat burgers fundamenteel te zwak staan jegens hun eigen overheid. In Nederland gaat het rechtssysteem er bijvoorbeeld tot aan de Raad van State vanuit dat de overheid correct handelt. Dat zorgt ervoor dat de burger in een ongelijke strijd verwikkeld raakt. Dat moet anders. In heel de EU.
Jij hebt zelfs geconstateerd dat de Nederlandse overheid Europese regels in stelling brengt om het schadeherstel voor Toeslagenschandaal-slachtoffers te beperken.
Correct. En ook in deze zaak ben ik jammer genoeg ervaringsdeskundige. Hoewel ik met zo’n vijfduizend andere ondernemers aantoonbare schade heb geleden door het Toeslagen-schandaal probeert de overheid via Brusselse regels schadeherstel te beperken. Zeer kwalijk. En de pers heeft er te weinig aandacht voor.
Welke eigenschap ga je inzetten om die strijd voor verantwoord algoritmegebruik te winnen?
Van nature kan ik heel slecht tegen onrecht. En laat dat onrecht me pas los als het uit de wereld is.
Nooit opgeven, dus.
Dat sowieso niet. Inmiddels heb ik me omgeschoold naar onderzoeksjournalist en specialiseer ik me in de toeslagenaffaire en de hersteloperatie. Met deze skills hoop ik straks in het Europees Parlement super effectief te zijn. En Europa in digitaal opzicht een veiliger plek voor burgers te maken.
Meer weten over Paula Bouwer? Klik hier.
