Terwijl verantwoordelijken voor het toeslagenschandaal (waaronder Mark Rutte en Wopke Hoekstra) verder gaan met hun internationale carrière, worden de slachtoffers door de Nederlandse overheid nog dagelijks van de ene naar de andere procedure geduwd. Vaak met hetzelfde soort wantrouwen als waar ze eerder de dupe van zijn geworden. Het is een schrijnend contrast dat op 15 november 2023 tot uiting komt, de dag dat Dorien Rookmaker van MDD (Meer Directe Democratie) in Brussel een groep toeslagenouders ontvangt, samen met Dorothé Dörholt, de maker van de film ‘The dark side of algorithms’.
Zelfmoorden en verwoeste levens
‘De EU is er sterk in om bedrijven en individuele EU-burgers allerlei regels op te leggen, maar als het om overheden zelf gaat blijken aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid niet of nauwelijks geregeld,’ aldus Rookmaker. ‘Die disbalans moeten we opheffen. In het toeslagenschandaal voelt het extreem onrechtvaardig dat er niemand aan overheidszijde direct valt aan te spreken op de manier waarop algoritmes tegen weerloze burgers zijn ingezet. Met zelfmoorden en verwoeste levens als onbeschrijflijk resultaat.’
Overheid ontloopt zelfinzicht
Uit de film van Dorothe Dörholt en de verhalen van de toeslagenouders blijkt eens te meer dat er een categorie misdaden tegen de menselijkheid bestaat, die – hoewel de bewijzen zich opstapelen – voor geen van de daders gevolgen heeft. Rookmaker: ‘De EU weet steeds meer over de gevaren en de discriminerende effecten van AI en algoritmes. Is ook bezig nieuwe regelgeving daarvoor in te voeren, maar vergeet zichzelf en de nationale overheden onder de loep te leggen. Alsof men niet beseft, of het inzicht probeert te omzeilen, dat ook overheden in het uiterste geval crimineel handelen.’
Weggepinkte tranen
Het werd een bewogen middag, die 15-de november. Toeslagenouders vertelden Dorien honderduit over de nadelige gevolgen die ze nog dagelijks vanwege onjuiste overheidsinformatie en valse beschuldigingen ondervinden. Er werd menig traantje weggepinkt. Geheel in overeenstemming met de prioriteit van MDD om pal voor de belangen van burgers te staan en de dagelijkse werkelijkheid tot binnen de muren van het Europees Parlement te brengen, verklaarde Rookmaker:
‘Met wat ik vandaag aan ellende heb gezien en gehoord, kan ik niets anders dan me vastbijten in dit dossier. En pas loslaten als er bevredigende, Europese regelgeving is rond de inzet van mogelijk rampzalige algoritmes en degenen die voor die inzet verantwoordelijk zijn.’
