Technocratie heeft tegenmacht nodig
Dorien, waarom wil je door in het Europees Parlement?
Dorien Rookmaker: ‘Omdat het Europese Parlement een technocratische machine is. En nóg meer technocratisch dreigt te worden. Het zit hier, kortom, vol karakterologisch ‘blauwe’ mensen die niks fijner vinden dan regels maken, en niet geneigd zijn zich af te vragen welk probleem een regel nou ook alweer oplost. Ons platform wil ‘gele’ mensen lanceren: creatieve, onafhankelijke geesten, die een tegenmacht vormen en basale vragen als ‘wat lost het op?’ wél stellen! En de persoonlijkheid hebben om zo nodig dwars te liggen. Zo vergroot je én de alertheid in het Parlement, én wordt Europese politiek herkenbaarder voor kiezers.’
Het vetorecht hoort bij de EU
Het vetorecht staat zwaar onder druk. Staat afschaffing daarvan, vind jij, niet gelijk aan afschaffing van de EU?
Dorien Rookmaker: ‘In ieder geval schaf je dan de geest van de EU af. En die houdt in dat we gezamenlijk en eensgezind – dus met alle lidstaten aan boord – een succesvolle vrijhandelszone vormgeven. Open en nieuwsgierig zijn naar de wereld. Gericht op vrij verkeer! Als we het vetorecht afschaffen, verlaten we die koers. Kunnen meerderheden hun wil doordrukken. Daarmee zetten we de deur naar nóg meer verstikkende en overbodige regels, nóg meer bureaucratie dus, wagenwijd open. Zonder vetorecht voorspel ik dat de EU een protectionistisch ‘blok’ wordt, waarbinnen Frankrijk en Duitsland de toon zetten en de dienst uitmaken. En Nederland nauwelijks meer iets te zeggen heeft.’
Wat dreigt er concreet als Nederland tandeloos wordt door het afgeschafte vetorecht?
Dorien Rookmaker: ‘Dat grote landen regels gaan maken die goed zijn voor grote landen, maar niet voor een klein land als Nederland. Zie de stikstofregels. In Duitsland geen probleem, maar voor ons een ramp!’
Er is een beter antwoord dan Nexit
Waarom is het verlaten van de Unie, ondanks jouw scherpe kritiek, toch een slecht idee?
Dorien Rookmaker: ‘Om een hele nuchtere reden, die heel veel nuchtere Nederlanders onderschrijven: je loopt niet zomaar weg bij je beste klanten! Neem Rotterdam. Die economische motor zou bij een Nexit verdwijnen; Antwerpen en Hamburg nemen het dan over. En zo kun je nog even doorgaan. Conclusie? We moeten als Nederlanders harder aan de bak in Brussel en Straatsburg. Hárder werken aan een EU die ook ónze belangen dient. Met een Nexit zet je jezelf buitenspel.’
Voor veiligheid moet je simpelweg betalen
Moet Europese defensie topprioriteit worden vanwege de dreiging van Poetins Rusland?
Dorien Rookmaker: ‘Als we veilig willen zijn – en dat willen we, natuurlijk – moeten we in de eerste plaats gewoon onze financiële verplichtingen aan de NAVO nakomen. Dat doen we nu niet. Daar zou ik mee beginnen.’
De innige veiligheidsrelatie met Amerika staat onder druk, volgens velen. Hoe voorkomen we dat Europa kwetsbaar wordt voor vijandige krachten?
Dorien Rookmaker: ‘De Amerikaan-in-de-straat is niet tegen Europa. Maar wel tegen een Europa dat voor zijn eigen veiligheid voor een dubbeltje op de eerste rang wil zitten. Dus opnieuw: we moeten gewoon ons eerlijke NAVO-deel betalen. En misschien wel wat meer. De militaire slagkracht van de NAVO is het ook waard. Een Europees leger kan daar nooit tegenop.’
Politiek begint waar politiek eindigt
Jij hebt ideologisch gezien amper een profiel. Hoe zit dat?
Dorien Rookmaker: ‘Noem me naïef. Maar ik zie in alle politieke stromingen iets goeds. Bij de conservatieven is dat oog voor traditie en verantwoordelijkheidszin. Bij de liberalen is dat het belang van het individu en economische dynamiek. En bij links is dat solidariteit met de zwakkere. Ik vind dat allemaal, en tegelijkertijd, heel goed en waardevol! Vandaar dat ik de kandidaten op onze lijst ideologisch vrijlaat. Al zie ik heus wel dat al die positieve punten naar de negatieve kant kunnen doorbuigen: naar behoudzucht bij de conservatieven, naar egoïsme bij de liberalen en naar jaloezie jegens mensen die het beter hebben op de linkervleugel.’
Hoe kun je politiek relevant zijn als je ideologie loslaat?
Dorien Rookmaker: ‘Je kunt dan júist relevant zijn. Terwijl de andere parlementariërs zich uiteindelijk door partijlijnen laten leiden, kunnen onze gekozenen zo kritisch zijn als ze zelf willen. En wat ik zeg: de vragen waar anderen voor weglopen wél stellen. Dat is ongelofelijk belangrijk. Wist je dat tachtig procent van de Europese wetgeving herstelwetgeving is? Kortom, Brussel houdt zichzelf aan het werk! Het snakt naar nuchtere, onafhankelijke geesten, die helpen regels te maken die later niet steeds hersteld hoeven worden.’
Forum voor democratie zoals het bedoeld is
Je bent via Forum voor Democratie de politiek binnengekomen. Zie je er tegenop daar vragen over te krijgen?
Dorien Rookmaker: ‘Welnee. Het Forum voor Democratie waar ik me bij aansloot, en waar ik enthousiast over was, verzette zich tegen arrogantie van de macht. En dan vooral tegen de manier waarop de regering de uitslag van het Oekraïne-referendum negeerde. Terwijl Rutte glashard had gezegd: ‘Hier moeten we iets mee.’ Ik stond in de startblokken om bij te dragen aan de oppositiepartij die Nederland nodig had en heeft. En die de kiezer wél serieus neemt. Daar ben ik trots op! Nog steeds.’
Wat ging er mis?
Dorien Rookmaker: ‘De partijleider bleek iemand die zijn eigen belang boven het belang van zijn kiezers stelde, en bereid was feiten aan te passen bij wie hij persoonlijk goed of slecht vond. Toen was ik er snel klaar mee. En ben ik gaan nadenken over: wat is nu de eigenlijke functie van een politieke partij? Uit dat proces is MDD voortgekomen: een platform waarmee ik de oorspronkelijke ambitie van Forum – kiezers een meer directe stem geven! – alsnog wil realiseren.’
Dan ben je thuis bij MDD
Waar moeten mensen op de MDD-lijst aan voldoen? Waar screen je ze op?
Dorien Rookmaker: ‘Europarlementariër-zijn heeft twee kwanten. Er is de taaie kant, waarbij je gewend moet raken aan het feit dat je als een soort Don Quichotte tegenover grotere machten staat. Om die rol aan te kunnen helpt het enorm als je persoonlijkheid, levenservaring, kennis van zaken en durf met je meebrengt. Op die kenmerken zal ik dus zeker letten.’
Je suggereert dat er naast de taaie kant ook een andere, aantrekkelijkere kant is. Welke is dat?
Dorien Rookmaker: ‘Dat er ook enorm veel kansen liggen! Als je erin slaagt jouw punt op een onderbouwde en originele manier naar voren te brengen, trek je al snel aandacht. En wordt er goed naar je geluisterd. Intellectueel kan het Europees Parlement, kortom, een boeiende omgeving zijn. Hoe hoger de kwaliteit van je bijdragen, hoe hoger de kwaliteit van de respons.’
Meer Directe Democratie is dichterbij dan je denkt
We leven in een tijd dat belangrijke regels juist op steeds hogere niveaus worden gemaakt. ‘Meer Directe Democratie’ wil juist het omgekeerde: hoe realistisch is dat?
Dorien Rookmaker: ‘Heel realistisch. Om te beginnen zijn er al mogelijkheden voor Europese burgers om hun stem te laten horen. Onder meer via het Citizen’s Initiative, de consultatierondes en het rechtstreeks mailen van Europarlementariërs. Als MDD gaan we er alles aan doen de interesse voor die instrumenten – die nu nog relatief onbekend zijn – te vergroten.’
En wat nog meer?
Dorien Rookmaker: ‘Nu geldt nog dat internationaal recht boven Europees recht gaat, en Europees recht boven nationaal recht. Op het migratiedossier en talloze andere dossiers zie je hoe weinig speelruimte je als Nederland dan nog over houdt. Daarom willen wij het omdraaien! Nederlands recht boven Europees recht, en Europees recht boven internationaal recht. Ik zeg niet dat we deze revolutionaire hervorming morgen kunnen afdwingen. En dat zo’n omkering gladjes verloopt. Maar juristen reageren er nerveus op. Dat zegt mij dat ze het níet als een onschuldige fantasie beschouwen, maar als een reële optie.’
Een uniek geluid het Parlement in stemmen
Er zijn Nederlandse kiezers, misschien wel miljoenen, die een partij zonder politieke programma belachelijk vinden of wantrouwen. Wat zeg je tegen hen?
Dorien Rookmaker: ‘Het klinkt misschien raar, maar tegen hen zeg ik: er kan niks fout gaan. Zelfs in het theoretische geval dat MDD bij de Europese verkiezingen in 2024 in Nederland honderd procent van de stemmen zou halen, komen wij in de huidige situatie maar op 29 van de 705 zetels. Met andere woorden: dan nog zouden we niks kunnen tegenhouden of erdoorheen drukken.’
Dit klinkt als ‘het maakt niks uit’ en zou dus net zo goed een reden kunnen zijn om helemaal niet te stemmen. Maar dat bedoel je toch zeker niet?
Dorien Rookmaker: ‘Het is juist een enorme kans. De Nederlandse parlementariërs van de gevestigde partijen stemmen vrijwel voortdurend mee met de grote landen en de grote fracties. En negeren daarbij vaak de Nederlandse belangen. Met een stem op MDD kies je, kortom, een uniek, Nederlands geluid het parlement in, dat niet in de massa verdwijnt.’
Democratie begint bij zichtbaarheid
Wat is jouw ambitie met MDD als er geen politiek gemotiveerde doelstellingen zijn, zoals andere partijen bijvoorbeeld klimaatdoelen hebben?
Dorien Rookmaker: ‘Het zou al een geweldige overwinning zijn als er na de verkiezingen iemand in het Europees Parlement zit van wie mensen de naam weten. Die herkenbaar is. En van wie Nederlanders op straat zich uitspraken of debatten kunnen herinneren. Dat dit na al die jaren nog een ambitie is, en geen gegeven, zegt alles over de onzichtbaarheid van het Europees Parlement en de democratische leegte waarin het opereert. Wij zijn de enigen die dát willen veranderen!’
Bij MDD impact maken in het Parlement (‘Kom naar ons platform!’)
Eerder in dit interview heb je het zijn van Europarlementariër vergeleken met de rol van Don Quichotte. Sta je écht machteloos tegenover de grote landen en de grote fracties?
Dorien Rookmaker: ‘Nee! En zeker niet als je namens MDD in het Parlement wordt verkozen. Omdat wij je totale vrijheid geven om je eigen koers te varen, en je niet in een ideologisch hokje stoppen, kun je op jouw gebied van expertise jouw actiepunten zelf kiezen. En die actiepunten vervolgens zo krachtig mogelijk naar voren brengen.’
Mooi. Maar heb je met die geschetste vrijheid zelf tot nu toe impact kunnen maken?
Dorien Rookmaker: ‘Ja, maar ik wil altijd meer impact hebben dan ik heb. Om een voorbeeld te noemen: naast het op de agenda zetten van nieuwe HSL-verbindingen heb ik op pure vasthoudendheid voor elkaar gekregen dat informatie over de besteding van het EU-budget voortaan online beschikbaar is. Daarmee is de EU een flink stuk transparanter geworden.’
En als mensen zeggen ‘is dit nou zo belangrijk?’, hoe reageer jij dan?
Dorien Rookmaker: ‘Door te zeggen: ‘ja, dat is mega belangrijk!’. Kiezers realiseren zich te weinig dat om grote problemen op te lossen en als mensheid te overleven, eerst de democratie moet overleven. Zeker de Europese democratie snakt naar meer geloofwaardigheid en transparantie. Daarom zet ik me daar keihard voor in.’
Méér gericht op de toekomst dan andere partrijen
Van een afstand bekeken heeft MDD iets anarchistisch: autonoom kunnen bepalen wat je als parlementslid denkt én doet! Zie jij dat ook zo?
Dorien Rookmaker: ‘Absoluut. Maar dat anarchistische is geen losse flodder, nee, het dient een duidelijk doel: ons bevrijden uit de bestaande ideologieën en, per onderwerp, zoveel mogelijk niet-ideologisch gestuurde mensen bij elkaar zetten. Om vervolgens volkomen transparant en controleerbaar besluiten te nemen. Dát is de EU die ik voor me zie! Niet een Brussel waarin tot in de eeuwigheid koehandel tussen partijen wordt bedreven. Wat leidt tot belachelijke benoemingen, zoals onlangs die van Wopke Hoekstra.’
Dus eigenlijk neemt MDD een voorschot op een toekomst waarin traditionele partijen hebben afgedaan?
Dorien Rookmaker: ‘Klopt. Het is onze ambitie een vuurtje te ontsteken. En te laten zien: zó kun je onze democratie levendiger, eerlijker, opener en beter maken. Hoe klein de kans ook is, over honderd jaar hoop ik dat historici over MDD zeggen: ‘Dat platform hervormde het politieke landschap. En versnelde het einde van achterhaalde ideologieën.’
